Qazaxıstan fond birjası
.svg)
Qazaxıstan fond birjası (Kazakhstan Stock Exchange — KASE) — Mərkəzi Qazaxıstanın Almatı şəhərində yerləşən birja, səhm bazarının kapitallaşmasına görə MDB birjaları arasında ikinci yerdədir[1]. 1993-cü ildə qurulmuşdur[2][3].
Yaradılma tarixi
[redaktə | mənbəni redaktə et]15 noyabr 1993-cü ildə Qazaxıstanda milli pul vahidi tengə tətbiq edildi. Bu hadisədən sonrakı ikinci gündə — 17 noyabr 1993-cü il — Qazaxıstan Respublikasının Milli Bankı və 23 aparıcı Qazaxıstan kommersiya bankı valyuta mübadiləsi yaratmağa qərar verdi. Əvvəllər mövcud olan Banklararası Valyuta Əməliyyatları Mərkəzi (Valyuta Mübadiləsi) Qazaxıstan Respublikası Milli Bankının struktur bölməsi idi. Yeni mübadilə üçün qarşıya qoyulan əsas vəzifə, tengenin tətbiqi ilə əlaqədar milli valyuta bazarının təşkili və inkişafı idi. Bir hüquqi şəxs olaraq, birja 30 dekabr 1993-cü ildə "Qazaxıstan Banklararası Valyuta Birjası" adı altında qapalı bir səhmdar cəmiyyətinin hüquqi formasında qeydiyyata alındı.
3 mart 1994-cü ildə birja "Qazaxıstan Banklararası Valyuta Birjası" adı altında yenidən qeydiyyata alındı və bu, birja adının mövcud qanunvericiliyə uyğunlaşdırılması zərurəti ilə izah edildi. Mövcud qanunvericilikdə birja əmtəə birjası funksiyalarını yerinə yetirməsini qadağan etdiyi üçün 12 aprel 1996-cı ildə birja "Qazaxıstan Fond Birjası" adı altında yenidən qeydiyyata alındı. 13 Noyabr 1996-cı ildə birja Qazaxıstan Respublikasının Qiymətli Kağızlar üzrə Milli Komissiyasından qiymətli kağızlarla ticarətin təşkili üçün məhdudiyyətsiz lisenziya aldı.
Qazaxıstan Respublikasının 5 mart 1997-ci il tarixli "Qiymətli kağızlar bazarı haqqında" yeni qanunu birjanın fəaliyyətini yalnız qiymətli kağızlarla məhdudlaşdırdığından, 1997-ci ilin aprel ayında birjanın səhmdarlarının ümumi yığıncağı qapalı olaraq ayrılaraq yenidən təşkil olunmasına qərar verdi. 30 iyul 1997-ci ildə qeydiyyatdan keçmiş "Almatı Birjası Maliyyə Alətləri" (AFINEX) səhmdar cəmiyyəti. 1 sentyabr 1997-ci ildən etibarən xarici valyuta və fyuçers müqavilələri ilə ticarət AFINEX ticarət platformasına köçürüldü. Birjanın özü 3 iyul 1997-ci ildə əvvəlki adı ilə yenidən qeydiyyata alındı.
Qazaxıstan Respublikasının 10 iyul 1998-ci il tarixli "Qazaxıstan Respublikasının bəzi qanunvericilik aktlarına səhmdar cəmiyyətlərinin məsələləri ilə bağlı dəyişiklik və əlavələr edilməsi haqqında" Qanununun qüvvəyə minməsi ilə xarici valyutada ticarətin təşkili qadağan edildi. və digərləri, qiymətli kağızlara əlavə olaraq fond birjası tərəfindən AFINEX-ə qoşulma imkanı verən birja tərəfindən çıxarıldı. Bu qərar 6 yanvar 1999-cu ildə səhmdarların ümumi yığıncağında qəbul edilmiş və 16 mart 1999-cu ildə yenidən birləşdirilmiş birjanın müvafiq dövlət yenidən qeydiyyatı aparılmışdır.
15 dekabr 2006-cı ildə KASE, Alma-Ata şəhərinin regional maliyyə mərkəzinin xüsusi bir ticarət sahəsi olaraq təyin olundu.
23 avqust 2007-ci il tarixində KASE səhmdarlarının ümumi yığıncağı KASE-nin kommersiyalaşdırılması barədə qərar verdi. KASE-nin kommersiyalaşdırılması çərçivəsində əvvəlki "bir səhmdar - bir səs" səsvermə prinsipindən imtina edildi və ümumilikdə səhmdar cəmiyyətləri üçün qəbul edilən səsvermə prinsipindən imtina edildi. KASE səhmdarlarının ümumi yığıncağı[4].
KASE bu gün
[redaktə | mənbəni redaktə et]Status
[redaktə | mənbəni redaktə et]Birja, səhmdar cəmiyyətinin hüquqi formasında fəaliyyət göstərən bir ticarət təşkilatıdır. Birjanın orqanları:
- ali orqan — Birjanın səhmdarlarının ümumi yığıncağı;
- idarəetmə orqanı — Birjanın İdarə Heyəti;
- icra orqanı — İdarə Heyəti.
İstinadlar
[redaktə | mənbəni redaktə et]- ↑ "Arxivlənmiş surət" (PDF). 2021-07-10 tarixində arxivləşdirilib (PDF). İstifadə tarixi: 2021-07-10.
- ↑ "Председателем правления KASE избрана Алина Алдамберген | Курсив - бизнес новости Казахстана". 2021-07-10 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-10.
- ↑ "Избран председатель Совета директоров KASE". 2020-01-30 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2021-07-10.
- ↑ "KASE будет исполнять функции контрагента на валютном рынке с 1 октября" (rus). Zakon.kz. 2018-09-27. 2019-01-07 tarixində arxivləşdirilib. İstifadə tarixi: 2019-06-25.
Xarici keçidlər
[redaktə | mənbəni redaktə et]- Rəsmi saytı
- Ümumdünya Birjalar Federasiyası (WFE)
- Avro-Asiya Birjaları Federasiyası (FEAS)
- Beynəlxalq Maliyyə Distribyutorları və İstehlakçıları Birliyi (SIIA / FISD)
- Qazaxıstan Maliyyəçilər Birliyi(АФК)
- KASE-nin törəmə şirkətinin rəsmi saytı — ТОО «eTrade.kz»
- İndiki mərhələdə Qazaxıstanda qiymətli kağızlar bazarının vəziyyəti Arxivləşdirilib 2014-08-03 at the Wayback Machine
